sułkowicka krzonówka

Krzonówka według źródła to tradycyjna zupa wielkanocna gotowana na południu Polski, głównie w Małopolsce, dawniej podawana w świąteczną niedzielę Zmartwychwstania Pańskiego. Tę jednogarnkową potrawę sporządzano z tradycyjnych wędlin wielkanocnych, które zostawały ze święconki. Nazwa krzonówki pochodzi od jednego ze składników zupy, chrzanu, na który w okolicy Sułkowic dawniej mówiło się krzan albo krzon. Obecnie wielu mieszkańców tego terenu używa starej nazwy krzonówka, zaś młodsze pokolenie na świąteczną zupę mówi chrzanówka. Krzonówkę w Sułkowicach gotowano według przepisu przekazywanego ustnie już w XIX wieku. Jej receptura była przekazywana z pokolenia na pokolenie i jest nieodzownym elementem Świąt Wielkanocnych od ponad stu lat. Potwierdzają to mieszkańcy gminy Sułkowice, którzy pamiętają, jak za czasów ich dzieciństwa dziadkowie, a później rodzice przyrządzali krzonówkę. Tradycja mówi, że do jej powstania wykorzystywano wszystkie resztki po śniadaniu wielkanocnym z poświęconych potraw, zarówno wędliny, jak i jajka. Jednak jej trzon stanowi chrzan. W dawnych czasach, kiedy panowała bieda, jarzynę tę można było ukopać i pozbierać za darmo na polach. Obfitość tej potrawy zależała od statusu materialnego poszczególnych rodzin, dlatego też czasem sułkowicka krzonówka była uboga, a czasem bardzo bogata w składniki. Krzonówka w okolicach Sułkowic gotowana jest na bazie serwatki, co wyróżnia ją wśród innych chrzanówek gotowanych w Małopolsce. Zastosowanie serwatki do przyrządzania zupy wynikało z zaradności tutejszych gospodyń, które dbały o to, aby w gospodarstwach nic się nie zmarnowało. Tradycję produktu potwierdzają liczne artykuły z prasy lokalnej, gdzie opisana jest stała obecność tego sułkowickiego przysmaku na licznych uroczystościach gminnych i powiatowych. Pyszna wielkanocna sułkowicka krzonówka na podstawie przepisu Adama Gesslera.

4000 ml serwatki

100 g tartego chrzanu

1 laska chrzanu

500 g kiełbasy swojskiej

500 g surowego wędzonego boczku

500 g łopatki wieprzowej

500 g żeberek wędzonych

500 g zrzynek różnych wędlin

10 jajek

szczypiorek

natka pietruszki

1 marchew

1 pietruszka

1 por

1/2 selera

2 liście laurowe

5 sztuk ziela angielskiego

pieprz

gałązka lubczyku

W niewielkiej ilości wody ugotować pokrojone w kostkę mięso z łopatki, żeberka wieprzowe wędzone i wędzony surowy boczek. Po około 30 minutach do zupy, dodać pokrojoną w kostkę kiełbasę swojską, zalać serwatką i zagotować. Odstawić. Dodać do krzonówki jarzyny starte na grubej tarce i całą laskę chrzanu. Przyprawić pieprzem, zielem angielskim i liściem laurowym i całość gotować 20 minut. Na koniec dodać lubczyk i sparzony chrzan i nie gotować. Podawać z jajkiem na twardo i chlebem. Całość posypać posiekaną zieleniną.